Advertisement

Advertisement

भारत सरकारच्या "महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजना" (MGNREGA) अंतर्गत मिळणारे "जॉब कार्ड" हे ग्रामीण भागातील नागरिकांसाठी रोजगाराची हमी देणारे महत्त्वाचे दस्तऐवज आहे. या लेखात आपण जॉब कार्ड म्हणजे काय, त्याचे फायदे, पात्रता, अर्ज प्रक्रिया, आवश्यक कागदपत्रे, ऑनलाइन अर्ज कसा करायचा, तसेच जॉब कार्ड स्टेटस कसे तपासावे – या सर्व गोष्टींची माहिती सोप्या मराठीत पाहणार आहोत.

जॉब कार्ड म्हणजे काय?

जॉब कार्ड हे MGNREGA योजनेचा भाग आहे. ही योजना ग्रामीण भागात १०० दिवसांची मजुरीवर कामाची हमी देते. हे कार्ड एखाद्या कुटुंबाला अधिकृत कामासाठी नोंदणीकृत करते आणि सरकारी योजनांमध्ये सहभागी होण्यासाठी पात्र ठरवते.

जॉब कार्डचे मुख्य फायदे
  • १०० दिवस कामाची हमी: दरवर्षी किमान १०० दिवस रोजगार मिळवण्याची संधी.
  • सरकारी मजुरी: कामासाठी ठराविक दराने मजुरी मिळते.
  • कौटुंबिक नोंदणी: कुटुंबातील सर्व सदस्य नोंदवता येतात.
  • बँक खात्यावर थेट वेतन: कामाचे पैसे थेट बँकेत जमा होतात.
  • पारदर्शकता व हक्क: मजुरी वेळेवर न मिळाल्यास हक्काचे नुकसान भरपाईचे नियम लागू.
  • मुफत योजना: या कार्डासाठी कोणतेही शुल्क लागणार नाही.
कोण पात्र आहे जॉब कार्डसाठी?

जॉब कार्डसाठी अर्ज करणारे खालील निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
  • अर्जदार भारतीय नागरिक असावा.
  • ग्रामीण भागात राहणारा असावा.
  • १८ वर्षांपेक्षा अधिक वयाचा असावा.
  • कौटुंबिक उत्पन्न गरिबी रेषेखालील (BPL) असावे किंवा स्थानिक ग्रामपंचायतीने पात्र ठरवलेला असावा.
  • शारीरिक व मानसिकदृष्ट्या काम करण्यास सक्षम असावा.
जॉब कार्ड काढण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे
  • आधार कार्ड (प्रत्येक सदस्याचे)
  • मतदान ओळखपत्र / राशन कार्ड / अन्य ओळखपत्र
  • रहिवासी पुरावा (वीज बिल, घरपट्टी, पाणीपट्टी, इ.)
  • बँक खाते क्रमांक आणि IFSC कोड
  • पासपोर्ट साईज फोटो (कुटुंब प्रमुखाचे)
  • जातीचा दाखला (काही ठिकाणी मागणी केली जाते)
जॉब कार्ड काढण्याची प्रक्रिया (ऑफलाइन पद्धत)

पायरी 1: अर्ज प्राप्त करा

 जवळच्या ग्रामपंचायत कार्यालयात जाऊन जॉब कार्डचा अर्ज मागवा.
 अर्ज विनामूल्य उपलब्ध असतो.

पायरी 2: अर्ज भरून द्या

 अर्ज पूर्णपणे भरा.
 कुटुंबातील सदस्यांची माहिती भरा (नावे, वय, लिंग, आधार क्रमांक इ.)

पायरी 3: कागदपत्रे जोडून सबमिट करा

 सर्व आवश्यक कागदपत्रे जोडून ग्रामसेवक / सचिव यांच्याकडे अर्ज सादर करा.

पायरी 4: जॉब कार्ड वितरित

 अर्ज नोंदविल्यानंतर १५ दिवसांत जॉब कार्ड तयार होते.
 कुटुंबप्रमुखाच्या नावाने कार्ड दिले जाते.
 यामध्ये कुटुंबातील इतर सदस्यांची नावे देखील असतात.

ऑनलाइन अर्ज कसा करावा?

सरकारी वेबसाइटवरून ऑनलाइन अर्ज करण्याची सुविधाही उपलब्ध आहे.

वेबसाइट: [Click Here] or [Click Here]

स्टेप बाय स्टेप प्रक्रिया:
  • वेबसाईटवर जा.
  • "Job Card" किंवा "Apply for Job Card" पर्यायावर क्लिक करा.
  • आपले राज्य, जिल्हा, तालुका व गाव निवडा.
  • अर्जदाराची माहिती भरून आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा.
  • अर्ज सबमिट करा.
  • ट्रॅकिंग आयडी मिळवा आणि स्टेटस तपासण्यासाठी वापरा.
जॉब कार्ड स्टेटस कसे तपासावे?
  • वेबसाईटवर जा: (https://nrega.nic.in/)
  • होमपेजवर "Job Card" पर्याय निवडा.
  • राज्य > जिल्हा > तालुका > ग्रामपंचायत निवडा.
  • जॉब कार्ड क्रमांक किंवा अर्जदाराचे नाव टाका.
  • तुमचा कार्डचा स्टेटस, मंजुरी व कामाची माहिती दिसेल.
जॉब कार्डवर नोंद असलेल्या माहितीमध्ये काय असते?
  • अर्जदाराचे नाव व पत्ता
  • कुटुंबातील सदस्यांची नावे व वय
  • नोंदणी क्रमांक
  • कामाची नोंद – कुठल्या दिवशी किती काम केले
  • देयक व मजुरीची नोंद
  • सरकारी अधिकाऱ्यांचे शिक्के व सही
जॉब कार्डमुळे मिळणारे कामाचे प्रकार

जॉब कार्डधारकांना पुढील कामे मिळू शकतात:
  • शेतीविषयक पूरक कामे
  • जलसंधारण प्रकल्प
  • नरेगा रस्ते बांधणी
  • नाल्यांचे बांधकाम
  • वृक्षारोपण
  • जलस्रोतांचे नूतनीकरण
  • गावे स्वच्छ ठेवण्याचे काम
जॉब कार्डबाबत महत्त्वाचे नियम
  • जर १५ दिवसांत काम दिलं नाही, तर रोजच्या १ मजुरीप्रमाणे नुकसानभरपाई मिळते.
  • मजुरी काम झाल्यानंतर १५ दिवसांच्या आत खात्यात जमा व्हावी लागते.
  • अपूर्ण कामासाठी कोणताही दंड आकारला जात नाही.
  • जॉब कार्डवर वार्षिक नूतनीकरण करण्याची गरज नाही, परंतु माहिती अपडेट ठेवावी लागते.
निष्कर्ष – तुमचा रोजगार, तुमचा हक्क

जॉब कार्ड हे ग्रामीण भागातील नागरिकांसाठी सरकारी कामाची हमी देणारे महत्त्वाचे साधन आहे. यामुळे गरिबांना आणि बेरोजगारांना नियमित मजुरीवर काम करण्याची संधी मिळते. सरकारी योजनेचा लाभ घ्या आणि जॉब कार्ड काढा – तुमच्या हातात तुमचा हक्क.

जॉब कार्डसंबंधी काही सामान्य प्रश्न (FAQs)

Q. जॉब कार्ड कोणत्या वयापासून मिळते?
१८ वर्षांवरील नागरिक पात्र आहेत.

Q. जर कार्ड हरवले, तर काय करावे?
ग्रामपंचायतीकडे पुनर्मुद्रणासाठी अर्ज करा.

Q. एका कुटुंबात किती लोकांना कार्ड मिळते?
संपूर्ण कुटुंबासाठी एकच कार्ड असते, परंतु प्रत्येक सदस्याची माहिती त्यात असते.

Q. काय काम करावे लागते?
शारीरिक श्रमाचे सरकारी काम (रस्ते, नाल्या, जलसंधारण इ.)

Q. कार्ड मिळण्यासाठी कोणते शुल्क लागते?
नाही. हे पूर्णतः मोफत आहे.
Advertisement